Gerrit Komrij

Gerrit Komrij (1944 – 2012) werd geboren in Winterswijk. Al tijdens zijn middelbareschooltijd schreef hij gedichten en andere bijdragen in de schoolkrant. In 1963 verscheen een eerste bundel (‘Dekonstruktie in vier delen’) van vier gedichten. De bundel ‘Maagdenburgse halve bollen en andere gedichten’ uit 1968 geldt echter als zijn echte debuut. Komrij wordt gezien als één van de belangrijkste Nederlandse poëziebloemlezers. Hij publiceerde in 1978 ‘De Nederlandse poëzie van de 19de en 20e eeuw in 1000 en enige gedichten’. Dit werk werd als de bijbel der dichtkunst van de Lage Landen gezien en ook wel “De Dikke Komrij” genoemd. De publicatie van de eerste editie ging gepaard met een kleine rel: enkele vertegenwoordigers van de Vijftigers (Remco Campert, Gerrit Kouwenaar, Bert Schierbeek en Lucebert) waren het niet eens met Komrijs selectie en het feit dat hun gedichten zonder toestemming waren opgenomen. Ze spanden een kort geding aan tegen Bert Bakker, uitgever van de bloemlezing, maar verloren. In 2004 verscheen een uitgebreide veertiende editie ‘Nederlandse poëzie van de 19e t/m de 21e eeuw in 2000 en enige gedichten’.

Komrij stond bekend om zijn virtuoze en kleurrijke taalgebruik. Zijn poëzie kan worden getypeerd als een autonoom taalspel, waarin vrijheid voorop staat. Hij kreeg voor zijn gehele oeuvre de Kluwerprijs (1983) en de Frans Erens-prijs (1992). In 1993 ontving hij bovendien de P.C. Hooftprijs voor zijn beschouwend proza. Naast schrijver was Komrij ook een gewaardeerd en gevreesd criticus. Hij schreef kritieken voor Vrij Nederland en De Volkskrant en vanaf 1976 ook televisiekritieken in het NRC Handelsblad. Naast deze activiteiten vertaalde Komrij ook romans, kunsthistorische studies en veel toneelstukken, waaronder stukken van Molière en Shakespeare. Deze brede interesse kwam tot uiting in de wekelijkse rubriek “Een en ander” in NRC Handelsblad, waarin alle onderwerpen ter sprake konden komen.

In 2000 werd Komrij verkozen tot de eerste Dichter des Vaderlands. In de vier jaar daarna richtte hij de Poëzieclub op, evenals de Sandwich-reeks. De Poëzieclub heeft als doel meer mensen te enthousiasmeren voor het lezen van poëzie en geeft ‘Awater’ uit, het grootste literaire tijdschrift van Nederlands. In de Sandwich-reeks  komen beurtelings debutanten en ‘vergeten’ dichters aan bod. In 2004 bleek dat Komrij het laatste jaar van zijn termijn niet vol wil maken. In 2012 overleed hij na een ziekbed van enkele maanden aan kanker.